6 Şubatta Türkiye, yeni güne bir güne geçmiş acılarla yüzleşerek başladı. On binlerce kişinin hayatını kaybettiği büyük felakette zelzele gerçeği, buna hazır olmadığımız 20 yılı aşkın müddet sonra tekrar görüldü. Durumun ekonomik boyutu da içinde bulunduğumuz devirde istemesek de tekrar öne çıktı.
Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki asrın felaketlerinden birinde daha Türkiye 5. günde 18 bin 342 vatandaş hayatını kaybetti. Çok daha fazlası fiziken ve ruhen yaralı ve evsiz kaldı.
Uluslararası derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye’de 10 vilayette ve Suriye’de tesirli olan zelzelede binlerce kişinin hayatını kaybetmesinin yanında maddi faturanın 4 milyar dolar olacağını iddia etti.
Fitch, birinci belirlemelere nazaran, büyük zelzelelerin faturasının 2 milyar doları geçmesinin beklendiğini, toplam zararın 4 milyar doların üzerine çıkacağını belirtirken, sarsıntıdan etkilenen bölgelerde düşük sigorta bedelleri dikkat çekti.
Fitch, sigorta meblağlarının ve oranların çok daha düşük olarak yaklaşık 1 milyar dolar olacağını kestirim etti.
Yapılan açıklamada, ‘her şeyden evvel bir insanlık trajedisi’ olarak nitelendirilen felaket, yarattığı yıkım ve gelişmeler daima değişime uğradığından varsayım edilmesi sıkıntı ekonomik kayıplarla karşı karşıya kalacağı belirtildi.
Sermaye Piyasası Heyeti (SPK) halka açık şirket, yatırım paydaşlığı ve aracı kurumlar için bağış şartlarında gevşemeye gitti.
SPK’nın haftalık bülteninde bağış şartları gevşetilirken, açıklamada, ‘6 Şubat 2023 tarihinde merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 10 vilayette tesirli olan zelzeleler nedeniyle bağışta bulunmak isteyen şirketler için, başka mevzuatın yardım ve bağış yapılmasına ait düzenlemeleri gizli kalmak kaydıyla, bağış fiyatı kâfi olmayan ve hiç belirlenmemiş olan halka açık iştiraklerin, idare heyeti kararıyla öngörülecek fiyatta bağış yapabilecekleri, yapılacak bağış ve ödemelerin fiyatı ve bağış yapılan tarafın, şuranın özel durumların kamuya açıklanmasına ait düzenlemeleri çerçevesinde kamuya duyurulması gerektiği, kelam konusu kararın yapılacak birinci genel şura toplantısında hisse sahiplerinin onayına sunulması gerektiği konularında bilgilendirilmelerine karar verilmiştir’ denildi.
AFAD uyumunda yapılan bağış ve yardımlar da vergi indirimine husus edildi. Gelir Yönetimi Başkanlığı, zelzele nedeniyle yapılan bağış ve yardımların vergi mevzuatı karşısındaki durumuna ait açıklamada bulundu.
iasbh.tmgrup.com.tr
Yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan birebir yahut nakdi bağışların tamamının ilgili yıl vergi matrahlarının tespitinde indirim olarak dikkate alınabildiği anımsatıldı.
Kahramanmaraş merkezli zelzeleler için AFAD uyumunda yardım kampanyası başlatılmıştır. Ayrıyeten Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunu kararları uyarınca, Türkiye Kızılay Derneğine yapılan nakdi bağışların tamamı da vergi matrahından indirilebilmektedir.
Dünya Bankası da sarsıntıların akabinde Türkiye’ye 1 milyar 780 milyon dolar kaynak sağlayacağını açıkladı.
Yapılan açıklamada, felaketin büyüklüğün, kurtarma ve yine inşa için öncelikli alanların belirlenmesine yönelik süratli bir hasar değerlendirmesin başlatılırken, yardımcı olmak için 1,78 milyar dolarlık kaynak sağlanacağı açıklandı.
Banka, sarsıntılardan etkilenen insanları desteklemek için de 1 milyar dolarlık kaynağın da hazırlandığını belirtti.
ABD, Kahramanmaraş merkezli 10 ili etkileyen büyük zelzelelerin akabinde Türkiye ve Suriye’ye 85 milyon dolarlık ek kaynak sağlanacağını açıkladı.
ABD Memleketler arası Kalkınma Ajansı (USAID) açıklamasında, ‘yaklaşık bir asırdır bölgeyi vuran en makûs depremden’ etkilenenlere acil insani yardım gereksinimi kapsamında 85 milyon dolarlık ek yardım yapılacağını bildirdi.
Ayni yardımlar ve iş makineleri yanında zelzele bölgesinin yine inşası için de kişi, kurum, kuruluş, dernek, iş insanları, şirketler AFAD ve AHBAP üzere sağlam kurumlar başta olmak üzere resmi kurum ve STK’lara yardımlarda bulundu.
BloombergHT’nin derlediği şirket ve kurum yardımları şu formda sıralandı:
-
Baykar, AFAD’a 300 milyon TL nakdi,
-
Allianz, 6 milyon euro (120 milyon lira) nakdi,
-
Kuyaş Yatırım, (2022 yılı kârının yüzde 1’i) 2,4 milyon TL AFAD’a,
-
Cengiz Holding 400 milyon TL AFAD’a, 100 milyon TL AHBAP’a,
-
Türkiye Araba Sporları Federasyonu (TOSFED) 500 bin TL nakdi,
-
Ahlatcı Holding, Melih Demiral’ın başlattığı açık artırmada satışa çıkan formalara 5 milyon TL ödedi nakit gelir AHBAP’a iletildi.
Yardımların devamı?
-
Hamdi Ulukaya (Chobani), Turkish Phlilantrophy Funds aracılığıyla Türkiye Zelzele Fonu’na 1 milyon dolar bağışladığı. Ek olarak, fonda toplanacak 1 milyon dolara için de 1 milyon dolar daha bağış vaat etti.
-
Samsung Türkiye, 3 milyon dolar (1,5 milyon dolar nakit, 1,5 milyon dolar taşınabilir şarj aygıtı, tablet, beyaz eşya, portatif ultrason, süreksiz barınma tahlillerine ve sıhhat tesislerine destek)
-
Ermeni Vakıflar Birliği Lideri ve Surp Pırgiç Hastanesi İdare Konseyi Lideri Bedros Şirinoğlu, 2,5 milyon TL AFAD’a nakdi,
-
Çağdaş Hayatı Destekleme Derneği (ÇYD) sarsıntıdan etkilenen öğrencilere kişi başı 1.000 TL dayanak,
-
Eksim Holding 50 milyon TL fon oluşturdu.
Yardımların devamı?
-
Industrial and Commercial Bank of China, ICBC Turkey aracılığıyla 1 milyon TL nakdi,
-
Hollanda’dan 10 milyon euro nakdi.
-
Kazakistan’dan bir günde 90 bin dolar bağış toplandı.
-
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), 50 milyon dolar nakdi.
Halka açık şirketlerden KAP’a bildirilen bağışlar:
-
Akmerkez GYO (AKMGY) 500 Bin TL
-
Peker GYO (PEKGY) 5 milyon TL
-
EYG GYO (EYGYO) 2 milyon TL
-
Koleksiyon Mobilya (KLSYN) 2,5 milyon TL
-
Gedik Yatırım (GEDIK) 3 milyon TL
-
Inveo Yatırım Holding (INVEO) 6 milyon TL meblağında bir yardım fonu
-
Katmerciler (KATMR) 1 milyon meblağında birebir ve nakdi yardım
-
Merko (MERKO) 500 bin TL
Bağışların devamı?
-
Naturel Yenilenebilir (NATEN)10 milyon TL
-
Investco (INVES) 10 milyon TL
-
TGS Dış Ticaret (TGSAS) 250 bin TL
-
Ege Sanayi ve Ticaret (EGEEN) 1 milyon TL
-
Smart Güneş Gücü (SMRTG) 3 milyon TL
-
Hedef Teşebbüs Sermayesi (HEDEF) 1 milyon TL
-
Seyitler Kimya (SEYKM) 1 milyon TL
-
İnfo Yatırım (INFO) 1 milyon TL