Bir Jenerasyon Bir Yol projesiyle ilgili olarak Çin’e 7 milyar dolar borcu olan Sri Lanka’nın, bunun bir kısmını 100 bin maymun yollayarak ödeyeceği haberleri bazılarını güldürebilir. Devletlerarası bağlantılarda birbirlerine borcu olan ülkeler ödemelerini kendi seçtikleri stilde yaparlar isterlerse. Hasebiyle tuhaf gelse de “alan razı satan razı” olduktan sonra kime ne?
Ekonomik getirisi var
Sri Lanka üç maymun cinsine mesken sahipliği yapıyor. Bunlar içinde en çok sorun yaratan ya da tehdit oluşturanı “endemik toque” çeşidi makak maymun. Uluslararası Doğayı Müdafaa Birliği‘nin (IUCN) kırmızı listesinde kuşağı tehlike altında gösterilien bir hayvan bu. Fakat Sri Lanka bu yıl maymunlar, tavus kuşları, yaban domuzları da dahil olmak üzere birçok hayvanı müdafaa listesinden çıkararak çiftçilere onları öldürmeleri için yeşil ışık yaktı.
Maymunlar, çiftçilerin mahsullerini yok etmekle kalmıyor, konutlardan yiyecek çalıyor, bazen insanlara saldırıyor, ortalığı birbirine katıyor anlatılanlara nazaran. Maymunlarla dev sincaplar her yıl yaklaşık 100 milyon hindistan cevizini yok ederek 6,638 milyon Sri Lanka rupisi (19.3 milyon dolar) ziyana yol açıyormuş. Oldukça fazla.
Bir araştırmaya nazaran yabani hayvanlar 2022 yılının birinci yarısında 30,215 milyon Sri Lanka rupisi (87.5 milyon $) bedelinde maddi kayba yol açan mahsul hasarından sorumlu tutuluyor. Önemli bir ekonomik krizle karşı karşıya olan ülke için bu son derece olumsuz bir durum.
Yetkililer hayvanların yerlerinin değiştirilmesi ya da kısırlaştırılmaları üzere kimi tedbirleri düşünüyor ancak yer değiştirmenin pek işe yaramayacağını savunananlar var. Kısırlaştırma şimdilik en yeterli sistem diyenler olduğu üzere.
Endişe: Maymunların akıbeti
Sorun o kadar karmaşık ki, ülke Çin’e bir kısmını vererek hem borcunu ödemeye hem de maymunlardan kurtulmaya çalışıyor lakin maymunların Çin’e yollanması dünya çapında bir telaş doğmasına yol açtı. Çevreciler maymunların başına Çin’de makus işler gelebileceğine inanıyorlar. Örneğin laboratuvarlarda denek olarak kullanılacağı korkusu var çevrecilerde. Çin’in neden bu kadar çok maymun istediğine de mana veremediklerini söylüyor çevreciler. Eti için mi yoksa tıbbi araştırmalarda kullanmak için mi sorusu soruluyor.
Bakın, sözümona başına bela olduğu argüman edilen o maymunlar ülkelerinin Çin’e olan dış borcunun ödenmesinde nasıl işe yarıyor?
Sri Lanka’da olsam milletvekili seçimlerinde o maymunlardan birini aday gösterirdim.
Borcunu ödeyebiliyorlarsa memleketi de yönetebilirler.
Yanlış mıyım?