İlknur Altıntaş
Emine Erdoğan…
Dün Kahramanmaraş’ın Nurdağı ilçesindeydi…
Onu Kahramanmaraş havalimanında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum; Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Derya yanık ve Gaziantep Büyükşehir Belediye Lideri Fatma Şahin karşıladı…
Beraber helikopter ile Nurdağı’na geçtiler…
Emine hanım bu mevzularda hassastır, hele de çocuklar konusunda…
Keza… “1999 Gölcük Depremi”nde de afet bölgesindeydi…
Şimdi nereye getireceksiniz mevzuyu diyebilirsiniz?
Şöyle anlatalım…
Hatırlayın hani, zelzelenin 99’uncu saatiydi…
Enkazdan çıkarılmayı bekleyen 15 yaşındaki Ayfer’in istediği tek/ilk şey: Zeynep Bastık’tan “Gül Beyaz Gül” müziğiydi…
Ve… Yeniden 87’inci saatte enkaz altından mucize bir biçimde kurtarılan Galatasaraylı Kadir’in istediği birinci şey de Mauro Icardi’nin imzalı formasıydı…
Bir başkası de küçük Mesut’tu… Hayranı olduğu Arda Güler’e ileti yolladı; ortada kendisini oynatmayan teknik yöneticiye bile laf çaktı…
“Söyle ona; oynatsın seni maçlarda” dedi…
Ve… Evet, ünlüsü ünsüzü, sağcısı solcusu; zengini yoksulu birlik oldu; herkes elinden geleni yapmaya çalıştı… Çalışıyor da, kolay değil…
Ama tekrar de… O psikolojiyi bilebilmek mümkün değil!
Anladım dersiniz, “anlamazsınız”; biliyorum dersiniz, “bilemezsiniz”…
Biz sanıyoruz ki; “zaman tüm yaraları iyileştirir” deyince geçecek… Ya da, ‘üzülme yakında geçecek’ deyince sevinecek…
“yeter ancak artık ağlama, bak beni de ağlatacaksın” deyince gözyaşları dinecek…
Ve… Asırlık öğütlerimiz elbette…
-Hadi artık kendini toparlalar…
-Sen çok güçlüsün güçlü olmak zorundasınlar…
-Bu konutun reisi artık sensinler…
Bu kelamların hiçbir işe yaradığını sanmayınız…
Hem duygusal hem zihinsel hem de davranışsal olarak her biri başka bir travma…
Biz güzel bir şey yapalım derken bilakis yaşanan acıyı, ya da kaybı değersizleştirmekten diğer bir iş yapmıyoruz…
Çocukların deprem/afet sonrası verdiği yansıları yazalım…
0-2 yaş ortası: Ağlama, huysuzluk, sakinleşememe; anne, baba ya da yakınlara yapışıp kalma, uykuya dalamama, ani irkilmeler, yemeği reddetme ya da daima yeme, emme ve ısırma muhtaçlığı.
3- 5 yaş ortası: Hayatındaki belirsizliklerden korkma; çaresiz hissetme, olaylarla ilgili tekrar eden sorular sorma; yaşadıkları olayı oyunlarında canlandırma; yaşanan olayın kendi hatası olduğunu düşünme; ağlama, sızlanma; içe kapanma; yalnız kalamama, ebeveynlere yapışıp kalma; çok hareketlilik, tehlikeli oyunlar, uykusuzluk, kâbuslar, çığlık atma, parmak emme, yatağı ıslatma, iştahsızlık ya da iştah artışı.
6-12 yaş ortası: Çok dehşet, ağlama, sonluluk, saldırganlık, nedeni muhakkak olmayan ağrılar, yalnızlıktan korkmak, dikkati toparlayamamak, daima uyumak ya da uyuyamamak…
13-17 yaş ortası: Öfke, ıstırap, suçluluk üzere ağır hisler yaşama. Afet ve acil durumlar sonrası daha olgun davranışlar sergileme, kendine ziyan verici davranışlar, nedeni bulunamayan fizikî ağrılar, olayı hatırlatan husus ve ortamdan kaçınma, uyku ve beslenme alışkanlıklarının değişimi, uykusuzluk ya da fazla ahenge.
Peki, psikologlar nasıl davranmayı öneriyor?
Onlara daha sık sarılın, ortak vakit geçirin; her ne olursa olsun yanlarında olduğunuzu ve inançta olduklarını hissettirin…
Ve… Onları afet ve zelzele üzere imgelerden, “haberlerden” ve yaşına uygun olmayan konuşmalardan uzak tutun diyorlar…
Yani…
Onlara moral verin; Umutsuzluk aşılamayın!
Mesele o yalnızlık/terk edilmişlik/umutsuzluk perdesini yırtmak…
Sadece çocuklar da değil yetişkinler için de bu travmanın kolay olduğunu sanmayınız!
Baş, karın ve sırt ağrıları, yorgunluk, uykusuzluk, gerginlik, nefes darlığı, kalp çarpıntısı, donakalma, inanamama, keder, öfke, endişe…
Çaresizlik; hasret, ümitsizlik…
Hatta… Hayatta kaldığı için bile pişmanlık duyma…
Zor ki ne sıkıntı… Evet, bu zelzelede de kişisel ve kendi olanaklarıyla kimi ünlüler hem “afet bölgesini” ziyaret etti, hem de ellerinden ne gelirse yaptı.
Mesela Acun Ilıcalı…
Hatta “MasterChef” grubu ve Şef Mehmet Yalçınkaya gitti yemek yaptı depremzedelere…
Çocukların yüzlerindeki o ışıltıya bakın; o gülümsemeye…
Size geldik diyorlar yani, sizin için: -Yalnız da değilsiniz, çaresiz de biz buradayız…
Görüyoruz, duyuyoruz, ne güzel! Birtakım isimler ise kayıp maalesef…
Nerede İbrahim Tatlısesler, Coşkun Sabahlar, Demet Akalınlar, Hülya Avşarlar, Yavuz Bingöller, Şafak Sezerler, Orhan Gencebaylar, Hülya Koçyiğitler, Alişanlar, Bülent Ersoylar vs…
Oysa… Bir telefona bakar, “meşhur iftar yemekleri”nden biliyoruz “koşa koşa” gittiler vaktinde…
Bu güç vakitte davet edilip de gelmezler mi hiç?
Hele de çağrıyı Emine Erdoğan yaparsa…
Lütfen toplayınız hepsini tekrar; bu kere deprem bölgelerine götürünüz, gönderiniz. Biraz moral olsun insanlara; yalnız olmadıklarını hissettiriniz…
Değerli olduklarını…
“Ta uzaklardan” bizim için mi geldiler desinler…
“Biz yardımımızı bilinmeyen yapıyoruz” diyenlere de: Bunun kapalısı gizlisi yok artık, meydanda/ göz önünde olma vakti artık değilse ne vakit?