Diğer birçok piyasaya benzer şekilde Bitcoin ve altcoin’lerin de kendi eksiklikleri vardır. Ancak, bu sorunların çoğu aynı zamanda çözümlerle birlikte gelir. Örneğin ölçeklenebilirlik, birkaç Blockchain için ortak bir sorun olmuştur. Bir blok zincirindeki artan işlem ve veri sayısını barındırmanın zorluğu, bir dizi ağ için önemli bir problemdir. İşte Layer-1 (L1) ve Layer-2 (L2) çözümleri bu noktada devreye girer. Kriptokoin.com olarak bu makalede “Layer-1 ve Layer-2 ölçekleme çözümleri nelerdir” sorusunu yanıtladık.
Blockchain Layer-1 ölçekleme çözümleri nelerdir?
L1 genellikle bir Blockchain ağının temel seviyesini ifade eder. Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH) ve Litecoin (LTC), hepsi bir layer-1 Blok zincirinin örneğidir. L1 ile ilişkili çözümler genellikle orijinal blok zincirinde uygulanır. Bu, işlem kapasitesini artırmak için mekanizmaların veya kuralların değiştirilmesini içerir. Verilerle birlikte daha fazla kullanıcının ağda yer alması, L1 ölçekleme çözümlerine uygundur. Belirgin L1 ölçeklendirme çözümleri, Proof-of-Stake protokolünün değiştirilmesini içerir. Bitcoin ve Ethereum gibi popüler kripto paralar şu anda Proof-of-Work (PoW) konsensüs mekanizmasını kullanıyor. Bu, en güvenli algoritmalardan biri olarak lanse edilse de bazen yavaş çalışır. Sonuç olarak, ağlar Proof-of-Stake konsensüs mekanizmasına geçiş yapmaktadır. Örneğin Ethereum Blockchain, Eylül ayında Merge yükseltmesini yayınlayacak. Böylece, PoW’dan PoS’a geçiş yapacak.
Başka bir L1 ölçekleme çözümü ise parçalamadır. Bu terim Ethereum topluluğu arasında oldukça popülerdir. Ether ağı, birçok ölçeklenebilirlik sorunuyla mücadele ediyor. Buna göre Ethereum 2.0, Tezos, Qtum ve Zilliqa ile aynı şekilde çalışıyor. Blockchain endüstrisindeki nispeten deneysel durumuna rağmen, parçalama en sevilen Katman-1 ölçekleme seçeneklerinden biri olarak büyüyor. Bu çözüm, aslında dağıtılmış veri tabanlarından ödünç alınan bir yöntemi ifade ediyor. Tüm ağı izlemeyi daha uygun hale getirmeyi mümkün kılıyor. Bunu ise, tüm blok zinciri ağının durumunu “parçalar” olarak bilinen ayrı veri tabanlarına bölerek yapıyor. Bunu takiben, diğer birçok işlemin önünü açmak için parçalar ağ tarafından işleniyor.
Layer-2 ölçekleme çözümleri nelerdir?
L1’den farklı olarak Katman-2 çözümleri, halihazırda var olan bir Blockchain üzerinde çalışır. L2, benzer bir mimariyi dahil ederek tek bir blok zinciri üzerindeki yükü azaltmak için ortaya çıkmıştır. Orijinal blok zincirleri, temel olarak ana zincire paralel çalışan ikincil ağlara dayanır. Ethereum’un Polygon L2 çözümü, bu tür projelere örnek olarak gösterilebilir. Katman-2 ölçeklenebilirlik çözümleri, durum kanalları, yan zincirler ve iç içe blok zincirlerinden oluşur. Yan zincirler, kendi doğrulayıcılarıyla işlem zincirlerine bitişik olan ayrı ağlardır. Bununla birlikte yan zincir, ana zincirdeki varlıkları yönetme yeteneğine sahiptir. Bu nedenle, bu tür çözümlerin iyi çalışması oldukça önemlidir. Bunlara ek olarak, yan zincirdeki herhangi bir güvenlik ihlalinin, ana zinciri etkilenmediğini de belirtmek gerekir.
İç içe geçen blok zincirler, ana zincirin üstünde değil, içinde çalıştıkları için oldukça farklıdır. İç içe blok zinciri mimarisi genellikle, çekirdek blok zincirinden oluşur. Bu çekirdek zincir, daha büyük bir ağ için kuralları belirler ve yürütmelerin birbirine bağlı bir alt zincirler ağında yer almasını sağlar. Ana zincir, her biri bir ebeveyn-alt bağlantıdan yararlanan birkaç Blockchain katmanının temeli olarak hizmet edebilmektedir. Ana zincir, alt zincirlere görevler atar. Alt zincirler bu görevleri tamamlar ve ana zincire geri iletir. Bir anlaşmazlığı çözmek zorunlu hale gelmedikçe, temel blok zinciri, bağlı zincirlerin ağ operasyonlarına katılmaz. Başka bir l2 çözümü ise, durum kanallarıdır. Bu, işlem yapan varlıklar için iki yönlü bir iletişim ortamı oluşturur. Genellikle Blockchain ve zincir dışı işlem kanallarını içerir. Kripto ağının işlem hızı ve kapasitesi bu durumda bir darbe alır. Bitcoin Lightning Network, bunun en bilinen örnekleri arasındadır.
L1 ve L2 çözümlerini gelecekte ne bekliyor?
Son birkaç yılda, kripto endüstrisi kusursuz bir büyümeye tanık oldu. Sektöre giren yatırımcıların sayısının artması, ağları işler halde tutmak için L1 ve L2 çözümlerini kullanmayı mecbur kıldı. Bu nedenle, kitleler kripto para birimini keşfetmeye devam ettikçe, Blockchain ağlarına daha fazla çözüm gelme şansı yüksektir.