Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Şanlıurfa’da GAP Aksiyon Planı Bilgilendirme ve İstişare Toplantısı ve Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK),’nun akabinde ortalarında Milliyet Gazetesi Ankara Temsilcisi Didem Özel Tümer’in de bulunduğu gazetecilerin sorularını yanıtladı.
“TİCARETİ KOLAYLAŞTIRICI BİR POZİSYONA GELECEK”
Bakan Bolat açıklamasında şu ifadeleri kullandı: Öncelikle Ticaret Bakanlığı olarak 2025 yılında hangi alanlara öncelik vereceğiz. Birincisi, Suriye’yle ticaretin yeni kaidelere nazaran düzenlenmesi ve Suriye’yle ticaretin, yatırımların arttırılması, Suriye’deki yeni periyodun istikrarlı, güçlü ve Türkiye açısından da güney hudutlarımızla inanç veren bir komşumuzun varlığının ortaya çıkması. Öncelikle gümrüklerimizi yenileme ve geliştirmeyle başladık, Şanlıurfa’dayız, Ceylanpınar Gümrük Müdürlüğümüzü birkaç ay evvel genişletip yeniledik. Akçakale Gümrük Müdürlüğümüzü de genişletme çalışmalarımız hızlandı. Tarım ve Orman Bakanlığımıza da yer tahsisi için çok teşekkür ediyoruz.
Bunun dışında, 2007’de imzalanmış ve yarım kalmış bir hür ticaret muahedemiz vardı, onu yeni idare, hükümet ve bakanlar tam olarak muhakkak olduktan ve idareyi külliyen devraldıklarından sonra ele alacağız. Bizim bakış açımız, hür ticaret muahedesinin devam etmesi. Zati bizim açımızdan hukuken devam ediyordu, fiilen durdurulmuştu, bunu inşallah yoluna koyacağız. Ve başka taraftan ticaret şu ana kadar kimi genelgelerle yürütülüyordu, onun olağan tertibe konulması gelecek. İşçi desteği, donanım desteğiyle inşallah gümrük alanlarımız ticareti kolaylaştırıcı bir pozisyona gelecek.
Diğer taraftan, tabi 2025 yılı için bizim öncelikli maksadımız dış ticarette mal ve hizmetler ihracatımızdaki artış trendini devam ettirmek ve ithalatımız noktasında da zarurî ithalatı yapabilecek döviz yeterliliğine sahip olmak, fakat haksız ve sanayicilerimize ziyan verici memleketler arası ticaret kurallarına karşıt uygulamaları da engellemek. Bu mevzuda 2024 yılı dış ticaret açığı ve cari süreçler açığının çok büyük oranda azalması ile çok olumlu bir gelişme gösterdi. Para ve döviz piyasalarında sağladığımız istikrarlı süreçte bu gelişmenin değerli bir katkısı oldu. Hamdolsun döviz rezervlerimiz hayli uygun durumda ve inşallah daha da yükselecektir. Bu içeride ve dışarıda iktisat aktörlerine itimat verecek, öngörülebilirliği sağlayacak bir gelişmedir.
Diğer taraftan, Avrupa Birliği’yle mevcut Gümrük Birliğimiz birtakım dertli bahislerde çözmek için müzakerelere devam etmek, Suriye’deki gelişmelerden sonra gerek ABD, gerekse Avrupa Birliği’nden ülkemize yönelik ağır ziyaretler ve olumlu açıklamaları Türkiye’nin başta Avrupa Birliği, İngiltere ve ABD olmak üzere hem siyasi, hem ekonomik münasebetlerine olumlu yansıyacağını ümit ediyoruz.
İngiltere’yle özgür ticaret muahedesinin hizmetler kesimlerine genişletilmesi müzakereleri devam edecek. Körfez İş Birliği Konseyi’yle mal ve hizmetleri kapsayan hür ticaret mutabakat müzakerelerini hızlandıracağız. Ve gerek Türk Devletleri Teşkilatı, gerekse Rusya ve Ukrayna’yla alakalar, gerekse Afrika pazarları ve Afrika ülkeleriyle yatırım ve ticaret bağlarının artırılması, uzak ülkeler stratejimiz Güney Amerika’dan Asya’ya olan eksende ihracatımızı artırma eforlarımız bütün gücüyle devam edecek.
2025 Avrupa Birliği’nin yeşil dönüşümüne ahenk açısından değerli bir yıl olacak, zira sonda karbon vergisi uygulaması 1 Ocak 2026’da yürürlüğe giriyor, bu manada gerek ilgili kuruluşlarımızla, gerekse hudutta karbon vergisinden en çok etkilenebilecek bölümle ortak uyum içinde yeşil dönüşüme ahenk çalışmalarımızı hızlandıracağız.
“2024’TE 50’YE YAKIN SEKTÖREL DÜZENLEMELER YAPTIK”
Üçüncü bir alan da sektörel düzenlemeler. Tabi kovid-19 kriziyle başlayıp kuzeyimizdeki büyük sıcak savaş, daha sonra güneyimizdeki İsrail soykırımı ve jeopolitik tansiyonların tam ortasında olduğumuz bir süreçte ve yaşadığımız iki büyük sarsıntı felaketinin tesirleriyle sahiden çok çalkantılı bir periyodu geride bıraktık. Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde gerek 2018-2023 yılları ortasındaki Kabinemiz, gerekse 3 Haziran 2023’te vazifesi devralan Kabinemiz bu çalkantılı süreci sona erdirip istikrarlı, piyasaların oturduğu ve enflasyonun düşürüldüğü bir sürecin ilerleme noktasında canla başla gayret ediyor.
Otomotivden emlağa, tüketici kontratlarından konuttan meskene satışa varıncaya kadar ve birçok bölümdeki taksitlerin belirlenmesine kadar biz 2024’te 50’ye yakın sektörel düzenlemeler yaptık. Bunun yanında, Meclis’ten çıkarılan fahiş fiyatla, stokçulukla uğraş için cezaların epey yüksek oranlarda artırıldığı bir yasal düzenleme çok tesirli oldu ve tüketicilerin korunması, piyasa nezareti alanında da geçen Ekim ayında yeni düzenlemeler çıktı, bunları çok faal bir halde uyguluyoruz. Piyasalarda sektörel düzenlemeleri yaptıktan sonra kontrollerle yanlış yapanlara karşı cezai süreçler uygulamak suretiyle piyasaların olağana dönmesi ve halkımızın, tüketicilerimizin aldatılmaması noktasında çok önemli bir çalışma içindeyiz. Aldatıcı reklamlara karşı da cezalar artırıldı Meclis’te çıkarılan kanunla.
Gerek Tarım ve Orman Bakanlığımızın gruplarıyla, gerekse Hazine ve Maliye Bakanlığımız ve Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığımız kurmalarıyla daima uyum içindeyiz. Özelikle tekelci uygulamalar ya da fahiş fiyat için tamahkarca aksiyonlar, uygulamalar içinde olanlara karşı kanunların bizlere, bakanlıklara verdiği bütün yetkileri sonuna kadar kullanmakta kararlıyız.
Bu enflasyon yüzde 77’ydi Mayıs ayında, Aralık prestijiyle yüzde 44-45’le inşallah kapatacağız, enflasyon gelecek yıl bu vakitlerde yüzde 25’lere, yüzde 20’li sayılara düştüğü noktada bu mevzuları daha az konuşuyor olacağız inşallah. Ve üreticiyle tüketicinin makul halde alış veriş yapacağı bir süreçte bunlar geride kalacak.
TÜRKİYE SATHINDA 4 BİN 378 MARKET ÇOK İNCE BİR FORMDA DENETLENDİ
Şöyle söyleyeyim: En son Salı gecesi artırılan minimum fiyatın yüzde 30 artırılması kararıyla birlikte biz daha evvel Taban Fiyat Tespit Komitesi çalışmaları başlamadan evvel kamuoyundaki ağır kontrollerimizi artırdık ve uyardık satıcıları, zira fiyatlama davranışı yüksek enflasyonist süreçte bozulduğu her mazeret, her sebep fiyat artırmak için zalimce ve ahlaksızca kullanılabiliyor. Bütün bu sebepleri ortadan kaldırmak konusunda bir iktisat programı uygulanıyor. Döviz piyasaları olağan, girdi maliyetlerindeki artış olağan, istikrarlı, döviz piyasaları istikrarlı, güç fiyatları istikrarlı, bu türlü bir süreçte fiyatları artırmak için tek kullanılabilecek argüman emek maliyetlerindeki artış mazeret edilebilir. Fakat burada da personellik fiyatındaki artış oranını güya bütün maliyetin artış oranı üzere yansıtarak fiyatı birebir oranda artırmaya çalışmak fahiş fiyat artışıdır, haksız fiyat artışıdır, bunlara müsaade etmeyeceğimizi müteaddit kereler söylemiştik ve kontrolleri sıklaştırmıştık. Minimum fiyat geçen Salı akşamı artırıldığı andan itibaren de Tarım ve Orman Bakanlığımızın kontrol gruplarını de yanımıza alarak iki bakanlık birlikte çok ağır kontroller yaptık, onların sonucunu sizle paylaşmak konuşmamı tamamlayayım.
4 gün içinde Çarşamba’dan başlayarak Türkiye sathında 4 bin 378 market çok ince bir formda denetlendi ve 400 bine yakın eser denetlemeleri yapıldı. Bunun sonunda, burada arkadaşlarımız 10 milyon lira civarında bir cezai süreç uyguladılar, fakat bunların içindeki 2 bin 668 market Haksız Fiyat Kıymetlendirme Konseyine sevk edildi, bu ikinci bir cezai durumu. Burada da en ağır kanun verdiği yetki çerçevesindeki cezai arkamlar uygulanacak. Biliyorsunuz 29 Mayıs’ta Meclis’te geçen kanun değişikliğinde fahiş fiyat için 1 milyon liraya, stokçuluk için 12 milyon liraya kadar azamî para cezası uygulanabiliyor ve 1 Ocak’tan itibaren de tekrar kıymetlendirme yüzde 43,93 oranında bu cezalar artırılmış oluyor, yani fahiş fiyatta 1 milyon 440 bin liraya, stokçulukta da 17 milyon liraya kadar bu ağır para cezaları uygulanacak. Kontroller aksatılmadan devam edecek.
Bütün ilgili bakanlıklar olarak piyasaların üzerindeyiz, piyasalarımızdan elimizi asla çekmiyoruz, yanlış uygulamalar noktasında bize gelen şikayetleri de dikkatlice ele alıp gereğini yapıyoruz.”