Küresel ekonomiler bir yandan enflasyonla uğraşını sürdürürken bir yandan da makroekonomik gelişmelere paralel olarak para siyasetlerini ayarlamaya devam etti. Asya bölgesinin büyük merkez bankaları da 2024 yılında para siyasetlerinde kıymetli değişikliklere gitti.
Geçen yıl Çin Merkez Bankası (PBoC) 2 faiz indirimi, defakto merkez bankası niteliğindeki Hong Kong Para Otoritesi (HKMA) 3 faiz indirimi ve Güney Kore Merkez Bankası 2 faiz indirimi yaptı.
Japonya Merkez Bankası (BoJ), mart ayındaki toplantısında büyük şirketlerdeki değerli fiyat artışlarının akabinde 17 yıl sonra birinci defa faiz artırırken 2016’da başladığı negatif faiz siyasetine son verdi. Banka akabinde temmuz ayında ikinci faiz artışını gerçekleştirdi.
PBOC GEÇEN YIL 50 BAZ PUAN FAİZ İNDİRDİ
PBoC, siyaset faizi fonksiyonu gören 1 yıl vadeli borçlanma faizi oranının (MLF) temmuz ayında 20 baz puan ve eylül ayında 30 baz faiz indirerek 2024 yıl sonu prestijiyle yüzde 2 düzeyine çekti.
MLF, Çin bankalarının, menkul varlıkları karşılığında merkez bankasından orta vadeli kredi almasına imkan sağlıyor.
Analistler, ülkede devam eden düşük iç talep ve mevcut gayrimenkul sıkıntılarının nakdî gevşeme konusunda en kıymetli etkenlerden biri olduğunu belirterek, ülkenin sanayi bölümüne yönelik dataların de yıl boyunca otoriteler tarafından yakından takip edildiğini söyledi.
Öte yandan, Çin’de gösterge faizi fonksiyonunu gören 1 yıl vadeli kredi faiz oranı ve 5 yıl vadeli kredi faiz oranında indirimler takip edildi.
Ulusal Bankalar Ortası Fon Merkezi 1 yıl vadeli kredi faiz oranında temmuz ayında 10 baz puan ve ekim ayında da 25 baz puan olmak üzere toplamda 35 baz puanlık gevşemeye giderken, 5 yıl vadeli kredi faiz oranında şubat ayında 25 baz puan, temmuz ayında 10 baz puan ve ekim ayında bir başka 25 baz puanlık indirim yapılarak toplamda 60 baz puanlık bir değişim yaptı.
Çin’deki 18 bankanın, PBoC’un borçlanma faizi üzerine koyduğu kar hissesi bildirimlerine nazaran belirlenen LPR, 2019’dan bu yana ülkenin gösterge faizi fonksiyonu görüyor.
1 yıl vadeli kredi faiz oranı kurumsal krediler için, 5 yıllık faiz oranı ise emlak kredileri için referans kabul ediliyor.
5 yıl vadeli kredi faiz oranlarındaki görece süratli indirimlerde gayrimenkul piyasasında süregelen sorunların tesirli olduğunu aktaran analistler, 2024 yılında da emlak kesimindeki düşük talep ve konut fiyatlarındaki düşüşün devam ettiğini belirtti.
Analistler, bu yıl ise ülkenin para siyasetinde en kıymetli etkenlerden birinin ABD’de 20 Ocak’ta vazifeye başlayacak yeni idaresinin ticaret ve iktisat siyasetleri oluğunu belirterek, ülkenin mümkün ticaret savaşlarına tedbir olarak iç talebi güçlendirmek için para siyasetinde gevşemelere devam edebileceğini söz etti.
HONG KONG FED’İN GÜVERCİN ADIMLARINI İZLEDİ
Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi, 2024 yılında Fed’in siyaset faizindeki gevşemeye paralel olarak gösterge faizinde toplamda 100 baz puan indirime gitti.
Ülkede ABD dolarına bağlı kur rejimi nedeniyle, gösterge faizlerinde Fed’in kararlarıyla eş vakitli olarak, eylül ayında 50 baz puan, kasım ayında 25 baz puan ve aralık ayında da 25 baz puan kesintiye gidildi.
Eylül ayındaki kararla birlikte bölgenin defakto merkez bankası niteliğindeki Hong Kong Para Otoritesi (HKMA), Mart 2020’den bu yana birinci kere faiz indirimine giderek, gösterge faizini 50 baz puan düşürdü. Kelam konusu kararla birlikte gösterge faiz oranı yüzde 5,25’e çekilirken, Hong Kong’un 5 büyük ticari bankası da kredi ve mevduat faizlerinde indirime gitti.
Kasım ayındaki Fed’in 25 baz puanlık faiz indirimi ve aralık ayındaki öbür 25 baz puanlık faiz indiriminin akabinde HKMA gösterge faiz oranın yüzde 4,75’e çekti.
Hong Kong dolarının 1983’te ABD doları çıpasına bağlanmasından bu yana, para siyasetinde Fed’in adımlarını takip ediyor.
GÜNEY KORE 2024’TE İKİ SEFER FAİZ İNDİRDİ
Güney Kore Merkez Bankası yılın ikinci yarısından sonra siyaset faiz oranlarını 2 kere 25’er baz puan düşürerek yüzde 3’e çekti.
Ekim ayında siyaset faizi beklentiler dahilinde 25 baz puan düşürerek yüzde 3,25 düzeyine indiren Banka, 2020’den bu yana birinci faiz indirimini gerçekleştirmiş oldu.
Kasım ayında ise Güney Kore Merkez Bankası siyaset faiz oranını sürpriz bir kararla 25 baz puan daha düşürerek yüzde 3 düzeyine indirdi. Kelam konusu indirim bu yılın ikinci faiz indirimi oldu.
Merkez Bankası Başkanı Rhee Chang-yong, kasım ayındaki karara ait “Büyük ülkelerle ihracat rekabetleri ağırlaşıyor ve ayrıyeten Trump’ın seçim zaferinin akabinde ticaret ortamındaki belirsizlikleri de not ettik.” değerlendirmesinde bulundu.
JAPONYA’DAN YILLAR SONRA “ŞAHİN ADIMLAR” GELDİ
Dünyanın önde gelen merkez bankaları salgın sonrasında rekor düzeylere yükselen enflasyonu dizginlemek için faiz artırımlarına giderken, BoJ ise ultra gevşek para siyasetini sürdürmeye devam etmişti.
2024 yılına gelindiğinde ise BoJ, artan enflasyonun tesiriyle mart ayında faiz artırımına giderek 17 yıl ortadan sonra birinci sefer nakdî sıkılaşma sürecine başladı.
Banka, 2007’den bu yana birinci defa faiz oranını artırmasıyla global resesyon ve borç krizinin akabinde devreye sokulan negatif faiz siyasetini terk eden son büyük merkez bankası oldu.
BoJ, mart ayındaki kararıyla siyaset faizini 20 baz puan artırarak yüzde -0,10’dan yüzde 0,10 düzeyine çıkardı.
Temmuz ayının son gününde ise beklentilerin dışında sürpriz bir faiz artırımına giden BoJ, siyaset faizini 25 baz puan artırarak faiz oranını yüzde 0,35 düzeyine yükseltti.
Ağustos ayının birinci günlerinde ise BoJ’un faiz artırım döngüsünün girmiş olabileceği istikametindeki beklentilerin ABD’deki resesyon kaygılarıyla birleşmesinin akabinde Japon varlıklarına ait risk algısı had safhaya ulaştı. Japon hisse piyasalarında 5 Ağustos 2024’te 1987’den bu yana en sert satış dalgası yaşandı.
Analistler, Japon yeni borçlanması ile yüksek getirili varlıklara yapılan yatırımların BoJ’un faiz artışı ve Japon yeninin süratle pahalanmasıyla bölge piyasalarındaki satış baskısını tetiklediğini söyledi.
Hem BoJ’un şahinleşmesiyle güçlenen yen hem de dünyada artan resesyon dehşetinin ihracatçı Japon şirketlerin performansını olumsuz etkileyebileceği telaşı Japon borsalarındaki satış baskısının derinleşmesinde kıymetli rol oynadı.
Devam eden enflasyon tasalarının tesiriyle BoJ’un mali sıkılaşmayı sürdürmesi beklenirken, kelam konusu sıkılaşma adımlarının tarihlerine yönelik belirsizlikler varlığını muhafazaya devam ediyor.
Aralık ayının sonu itibariyle para piyasalarındaki fiyatlamalarda BoJ’un ocak ayında faiz artırımı yapması yüzde 47 ihtimalle fiyatlanıyor.