BURSA (İGFA) – Bursa Sanayicileri ve İşinsanları Derneği (BUSİAD) Dokuma Bölümü Çalışma Komitesi’nin organize ettiği “Tekstilin Bugünü ve Geleceği” bahisli aktiflik BUSİAD Evi’nde gerçekleştirildi.
BUSİAD İdare Konseyi Lider Yardımcısı ve Dokuma Kesimi Çalışma Komitesi Lideri Veda Girgin Eroğlu açılış konuşmasında, dokumanın Bursa için yalnızca ekonomik olarak değil, kültürel olarak da değerli bir yeri olduğunu kaydetti. Eroğlu, dalda yer aldığı uzun yıllar boyunca çok krizler atlattığını lakin hepsinde deniz fenerinin ışığını görmüş ve gemisini kurtarmış bir kaptan olarak kendisini tanımlarken, “Gelinen noktada artık Bursa ve Türkiye’de dokumanın geleceğini konuşur olduk. Pandemi sonrası kısa süren bir düzgün devrin akabinde artık Kuzey Afrika ve Asya ülkelerine kaptırılan işleri konuşuyoruz. Umarım bu toplantıdan umutlu bir sonuç çıkar” dedi.
SEKTÖRÜN KIYMETİ…
Toplantının moderatörü BUSİAD Avrupa Yeşil Mutabakatı Vazife Gücü Lideri Hüsamettin Çoban ise dokuma bölümünün Türk iktisadının temelini oluşturduğunu söyledi. Dokumanın istihdam yarattığı için çok değerli olduğunu kaydeden Çoban, katma paha yaratmada besinin akabinde ikinci, ciro açısından ise dördüncü sırada olduğunu söyledi. Çoban şunları kaydetti:
“Türkiye GSMH’sının yüzde 6.6’sını, imalat üretiminin yüzde 15.2’sini, imalatta işgücünün yüzde 27.8’ini, toplam ihracat gelirinin yüzde 19.8’ini karşılayan bir daldan bahsediyoruz. Dünya dokumacılık ihracatında Türkiye; Çin, Hindistan ve Amerika’nın akabinde dördüncü sırada geliyor. Türkiye, ithalatta ise 7. sırada.”
Uluslararası bir araştırmada dokuma kesiminin kısa vadede trendlerin şöyle sıralandığını da belirten Çoban, “Belirsizliğin olağanlaşması yeni olağan. Asyalıların öncülüğü, kişiselleşme, taşınabilir platformlar, yapay zekanın yaygınlaşması ve sürdürülebilirlik, bilhassa de döngüsel ekonomi” diye konuştu.
11. Kalkınma Planında dokuma bölümünün zayıf istikametlerinin, “Yüksek üretim maliyeti, nitelikli orta eleman muhtaçlığı, hammadde eksikliği, arge ve ürge eksikliği, üniversite sanayi işbirliği yetersizliği, küçük ölçek nedeniyle rekabet sıkıntısı” olarak sıralandığını da kaydeden Çoban, 2023 ocak haziran dokumacılık ihracatının, geçen yıla nazaran yüzde 21.22 azaldığını, SGK datalarına nazaran de 150 bin kişilik bir istihdam kaybı yaşandığını ve 582 işletmenin kapandığını söz etti.
“İÇ DIŞ PİYASA AYRIMI YOK…”
Küçükçalık Dokuma Sanayi ve Ticaret A.Ş. İdare Heyeti Lider Vekili Yılmaz Küçükçalık ise, dünyadaki faiz oranlarının artmasının sakinliğe neden olduğunu söyledi. Faizler aşağı indikçe işlerin rahatlayacağını söyledi.
Olayı ihracat ve iç piyasa olarak ayırmayı da gerçek bulmadığını kaydeden Küçükçalık, “İç piyasa denilince koskoca bir Laleli var, AVM’lerde Araplar var. 2021’de Suudi Arabistan iktisadı yüzde 11 büyüdü. İç pazarla ihracatı birlikte değerlendirmeliyiz” dedi.
EKOSİSTEM YARATMAK…
Ekosistem yaratmanın çok değerli olduğunu da kaydeden Küçükçalık şöyle devam etti:
“Perakendede başarılı olanlara baktığımızda o bölümün kumaşı, ipliği de başarılı. Bunların inovasyonları perakendeye kadar yansıyor. Bu ekositem içinde bir bütün var. Türkiye’de hala bir spor markası yok. Hammaddesi başarılı olanın perakendesi de başarılı oluyor.
“MALİYET BİRİNCİ SIRADA DEĞİL…”
Bir eserin satılması için evvel pazara uygun eser gerekli. Sonra o pazarda alım gücü gerekli. Maliyet sonra gelir. Evvel eserde neredeyiz ona bakmamız gerekir. Süratli modada Fas, Tunus ve Mısır’a yaptırılıyor. Lakin hammaddesi Çin. Hammadde birebir ise bu iş taşınabilir elbette. Ekosistem dediğim üzere işin her tarafında olmamız gerekli.
Bursa bir cennet. Teknik olarak, bilgi olarak. Eserde hammaddeden başlayarak inovasyon yaparsak daha fazla kelam sahibi oluruz.”
Türk dokumasının kalite olarak olabileceği en yeterli yerde olduğunu da kaydeden Küçükçalık, şunları söyledi:
“Verimliliğe bakmamız değerli. Kaliteli rakip çok değerli. Zira kaliteli bir ülke anlayışı yaratıyor. Biz bu kaliteyi dışarda nasıl yaptırabiliriz buna da bakmalıyız. İnsan gücüne gereksinimimiz var. Türk dokumacılığı ne kadar etrafını kullanabilirse o kadar büyür. Japonya, Kore, Çin olmasa bu kadar büyür müydü?
En kıymetli şey iş modeli. Koşullar değişmeyecek. Kaidelere alışacağız. Sisteme alışırken iş modelini bulacağız. En karlı, en hakikat, en sürdürülebilir iş bulabildiğimiz yer bizim için tahlildir.”
“BURSA’NIN GENLERİNDE VAR…”
Uludağ Hazır Giysi ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (UHKİB) İdare Konseyi Lideri Nüvit Gündemir de, “2022 yılında dokumacılık ve hazır giyside 32 milyar dolar ihracat oldu. 2 milyon da istihdam sağlıyor. Bursa’nın genlerinde var dokuma. Evvel dokumacılık sonra otomotiv geliyor. Bursa, Türkiye sayılarına nazaran azalma daha fazla. Bursa pazara çok daha hassas. Genişlerken de bu türlü. Eser yapısı bu türlü Bursa’nın. İhracat sayısı tekrar düşüyor. 250 bin civarında istihdam kaybı bekliyoruz. Pazarda küçülme olacak lakin çeşitlenme de olacak. İnfluencerlar, e ticaret artacak. Pazarda ticaretin biçimi değişecek. Üretim, maliyet ve tüketici kaynaklı değişimler olacak” diye konuştu.
“Pazarda tüketim yavaş olunca markaların tercihi de ucuz iş gücünün olduğu yerlere gitmek oluyor diyen Gündemir, “Teknik dokumacılık ve dijitalleşme de kıymetli. İnovasyon, tasarım ve yeşil dönüşüme dikkat etmemiz gerekiyor. Bunlara en süratli ahenk sağlayabilecek olan ülke Türkiye” tabirlerini kullandı. Gündemir, şunları söyledi:
“Tekstil ve hazır giysi endüstrinin birinci kolu. Türkiye’nin lehine süratli moda başladı. Pandemi öncesi artan bir hacim yakalandı. Avrupa pazarına yakın Türkiye gücünde hiçbir ülke yok. Dikim için ucuz işgücü olan yerler var lakin öbür alanlarda kâfi değiller. Pazarda yalnızca Türkiye’nin sorunu yok. Daha ucuz eserlere yönelme var. Onlar da uzak doğuya gidiyor. Hazır giyside güneye kayıyor. Avrupa’nın kendi yarattığı Mısır, Fas, Tunus var.
Marka yaratmak için çaba gösteren firmalarımız var. Fakat kolay değil, Belirli bir hacme ve muhakkak bir güce ulaşması gerekiyor.”
Tekstilde ne yapılmalı sorusuna ise Gündemir, “Doğduğunda kundağa, öldüğünde kefene sararlar. O nedenle bu iş bitmez. Marka bilinirliği artmalı, eğitim modelinin dalın iş gücü talebine nazaran planlanmalı, lojistik merkezlerinin maksat pazarlara nazaran faal edilmesi gerekiyor, üniversite sanayi işbiliği gelişmeli, atık ve atık idaresi düzenlenmeli. Kesimimizi orta gelir tuzağından çekip çıkarıp katma bedelli yeni eserler üretecek bir yapıya kavuşturmalıyız” diye karşılık verdi.
“TASARIM VE PAZARLAMA…”
Kortek Mensucat Sanayi ve Ticaret A. Ş. Genel Müdürü Barış Mert ise, “Pandemide Lale Periyodu yaşadık, konteyner fiyatları, Avrupa’ya yakınlık nedeniyle. Fiyat odaklı müşterilerde Asya ülkelerine kaçış olabiliyor. Teknoloji odaklı ve AB regülasyonlarına odaklı olmalıyız. Sürdürülebilir dokuma hammaddelerinin kullanılmasını istiyor” dedi.
Mert, neler yapılmalı sorusuna ise, “Kalitemize inancımız tam. Tasarım ve pazarlamada daha yolumuz var. Tasarım, sürat, dijitalleşme ve sürdürülebilirlik var iş modelinde. Bir bütün olarak hareket etmemiz gerekli. Bu geçiş sürecinde devletin süreksiz yardımları olabilir” formunda karşılık verdi.
Toplantının sonunda iştirakçilere günün anısına Çağdaş Eğitim Kooperatifi “Kır Çiçekleri Okusun Diye” kampanyasına isimlerine yapılan bağışın sertifikası verildi.