Latin Amerika’nın en büyük ülkesi Brezilya’da halk, ülkeyi gelecek 4 yıl yönetecek devlet lideri ve yardımcısının yanı sıra eyalet valileri ile Kongre üyelerini belirlemek için de düzenlenen genel seçimlerde yarın oy kullanacak.
Nüfusu 212 milyonu aşan Brezilya’da yaklaşık 156 milyon seçmen, devlet lideri ve yardımcısının yanı sıra 26 eyalet ve başşehir Brasilia’yı kapsayan Federal Bölge’nin valilerini seçmek için oy atacak. Seçmenler, Kongre’nin 513 üyeli Temsilciler Meclisinin tamamı ile 81 üyeli Senato’nun üçte birini seçmek için de oy kullanacak.
Devlet başkanlığı yarışında, adaylardan rastgele birinin geçerli oyların yüzde 50’den fazlasını alamaması durumunda, birinci cinste en çok oyu alan iki aday, 30 Ekim’deki ikinci çeşit seçimlerinde ülkeyi 2023-2027 yıllarında yönetmek için gayret edecek.
11 adayın yarıştığı seçimlerde Liberal Partinin adayı sağ görüşlü Devlet Lideri Jair Bolsonaro ile Emekçi Partisinin sol görüşlü adayı eski Devlet Lideri Luiz Inacio Lula da Silva öne çıkıyor.
Hapisten başkanlık yarışına Lula da Silva
Brezilya’ya 2003-2010 yıllarında iki devir başkanlık eden, hakkında açılan yolsuzluk davaları nedeniyle bir buçuk yıl mahpusta kalan ve davaların düşürülmesiyle altıncı sefer başkanlık yarışına giren 77 yaşındaki Lula da Silva, sonuncusu yüzde 48 olmak üzere, yapılan tüm seçim anketlerinde rakibi Bolsonaro’ya karşı favori durumda.
Sendikacı kökeniyle, Personel Partisinin birinci lideri Lula da Silva, başkanlığı devrinde uygulamaya koyduğu toplumsal yardımlar sayesinde yaklaşık 30 milyon Brezilyalının fakirlikten kurtulmasını sağlamasıyla Brezilyalıların sevgisini kazandı.
Lula da Silva, 31 Aralık 2010’da başkanlık vazifesini bırakana kadar sevilen bir önder olarak öne çıkmasına karşın 2011’de kendisi ve partisi hakkında çıkan yolsuzluk savları, ismine gölge düşürdü.
Yolsuzluk davaları nedeniyle 580 gün mahpusta kalan Lula da Silva’nın bu davalardan karar giymesi 2018’de Bolsonaro’nun kazandığı seçimlerde aday olmasına pürüz oldu.
Kasım 2019’da tahliye edilen Lula’nın aldığı cezalar ve yolsuzluk davaları, 2021’de bu davalardan sorumlu Yargıç Sergio Moro’nun davalarda taraflı ve politik davrandığına hükmeden Yüksek Mahkeme tarafından düşürülerek seçimlere katılmasının önü açıldı.
Bu ortada, Bolsonaro hükümetinde, 1 Ocak 2019’dan 24 Nisan 2020 tarihine kadar Adalet Bakanlığı misyonunu yürüten Sergio Moro, ortalarında çıkan uyuşmazlık nedeniyle istifa etmişti.
Bolsonaro ikinci periyodu için yarışıyor
Brezilya’nın 67 yaşındaki asker kökenli çok sağcı Devlet Lideri Bolsonaro, 1991’den başkanlık misyonunu üstlendiği 2019 yılına kadar milletvekilliği misyonu yürüttü.
Seçim anketlerinde Lula da Silva’nın gerisinde kalan ve son ankette yüzde 31 oy alması varsayım edilen Bolsonaro, Kovid-19 salgınını küçümser tutumları nedeniyle tenkitlerin odağında yer aldı ve bu sebeple hakkında birçok soruşturma başlatıldı.
2018’deki seçimleri kazanan ve seçim vaadi olarak Amazonlar’ı iktisada açma kelamı veren Bolsonaro, ülkedeki çevreci bölümlerce bölgede son yıllarda şiddetle artan ormansızlaşmaya sebep olmakla suçlanıyor.
Attığı ekonomik adımlar ve son periyotta halkın yoksul bölümüne yapılan yardımları arttırmasıyla Bolsonaro, Brezilya Devlet Başkanlığı Sarayı Planalto’da ikinci devri için uğraş gösteriyor.
İkinci cinse kalma ihtimali yüksek olan seçimlerde yarışacak 11 adaydan, son anketlerde yüzde 7 oy alması öngörülen Demokratik Personel Partisi adayı Ciro Gomes ve yüzde 5 oy alması varsayım edilen Brezilya Demokratik Hareketinin adayı Simone Tebet de isminden kelam ettiriyor.
Lula da Silva’nın birinci başkanlık periyodunda bakanlık yapan daha sonra kendisiyle fikir ayrılığına düşen Ciro Gomes, Lula’nın seçimi birinci tıpta kazanmasına dayanak olmak ismine adaylıktan çekilmesi için kendisine siyasi çevrelerce yapılan baskıyı reddetmiş, Lula yahut Bolsonaro’yu desteklemek için adaylıktan çekilmeyeceğini açıklamıştı.