Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK), ihracatçıdan sonra artık de halka açık şirketlerin ellerindeki dövizi sattırmak için attığı adımlar tedirginlik yarattı. Belli meblağdan fazla nakit dövizi olan şirketlerin yeni TL krediye erişimini engelleyen kararının akabinde, kimi bankalar düzenlemenin detayları netleşinceye kadar TL kredi kullandırımını durdurdu. Ekonomistler bu kararların da süreksiz sonuçlar getireceğini belirterek açıklanan BDDK kararlarını “sermaye kısıtlamasına” giden bir adım olarak yorumladı.
EYLÜLE KADAR YÖNETİM EDER
Karara birinci reaksiyon olarak sabah saatlerinde 16.10’a kadar gerileyen dolar kuru ise akşam saatlerinde 16.50 civarına yükseldi. Hazine ve Maliye Bakanlığı BDDK kararlarını desteklediğini açıklarken iş dünyası ise “Biz dövizi kâr için değil üretmek için kullanıyoruz” dedi.
BDDK kararlarını pahalandıran Prof. Dr. Veysel Ulusoy, para siyasetine dayalı bankacılık süreçlerine hükümetin karar vermesi gerekirken özerk bir kuruluş olan BDDK’nin devreye girmesinin çok büyük bir yanlış olduğuna dikkat çekti. Ulusoy, “Bu açıklamayı yayımlayanlar da dahil birçok kişi ileride büyük sorumluluklar yüklenecek” dedi.
Veysel Ulusoy, “Bu bir sermaye kısıtlamasıdır, kambiyo denetimidir. Bu kararın hane halkının piyasaya ulaşımı kapalıyken açıklanması da cürümdür. BDDK, haber yoluyla piyasayı domine etmeye çalışıyor. Bunun bu ülkeye kısa ve uzun vadede büyük yükleri olacak. Bu yükleri oluşturanlar da ileride büyük sorumluluklar yüklenecekler” diye konuştu.
Eski Merkez Bankası Lideri Durmuş Yılmaz ise, bir yandan bu kararlar alınırken bir yandan da Merkez Bankası’nın döviz satışının devam ettiğini söyledi. Yılmaz şöyle konuştu:
“Bunlar uzun soluklu, makro çerçevesi olan adımlar değil. O yüzden de hepsi süreksiz oluyor ve yeni yeni ekler geliyor. BDDK, TL’nin pahasını korumak için mi adım atıyor, kredileri düzenlemek için mi? Dövizdeki harekete bakılırsa birinci seçenek öne çıkıyor. Fakat şirketlerin bir sabah uyanıp da süratlice bu kadar yüklü döviz satma talihi yok. Döviz düşüşü Merkez Bankası’nın döviz satışına devam etmesinden kaynaklanıyor.”
‘ÜRETMEK İÇİN TUTUYORUZ’
Borsa İstanbul (BİST) şirketlerinin elinde fazladan 5 milyar dolar olduğunu iddia eden Dr. Artunç Kocabalkan ise “Bunun hepsini satacaklar desek yarısı kadar da BİST dışında olsa toplam 7.5 milyar dolar. Eylül’e kadar yönetim eder. Sonrası?” dedi.
Bu düzenlemenin iş dünyasını zora soktuğunu söyleyen Plastik Sanayicileri Federasyonu Genel Sekreteri Murat İnkün, “İşletmeler üretim için ithalat yapmak hasebiyle da döviz bulundurmak zorunda. TÜİK’e nazaran ülkemizin yaptığı ithalatın yaklaşık yüzde 90’ını hammadde, orta mamul ve sermaye malları oluşturuyor. Yani sanayi üretimi için ithalat yapmak zorundayız. Yani işletmeler dövizin kıymet kazanacağı fikriyle değil üretime devam edebilmek ismine mevduatlarında döviz tutuyorlar” dedi.
Dövizde ve enflasyonda stabilitenin kaide olduğunu söyleyen Çelik Üreticileri Birliği Genel Sekreteri Veysel Yayan ise “Bu stil adımlar belli çerçevelerde gerekliyse anlayabiliyoruz lakin piyasaya müdahale basamağına geçmemeli ve gereksiz bürokratik süreçlerle şirketleri yormamalıdır. Döviz kuruna gelince yüksek olabilir lakin sabit olmalı. Bu dalgalanmalar ön görülemezliği artırıyor” dedi.